Wat zijn koolhydraten?
Koolhydraten zijn bestanddelen in ons voedsel. Ze worden ook wel suikers genoemd. Samen met eiwitten en vetten worden ze geschaard onder de zogenaamde macronutriënten. En daaruit is verreweg het grootste deel van alles wat we eten en drinken opgebouwd. Koolhydraten zitten in veel producten en ze bestaan in verschillende vormen, zoals suikers, zetmeel en vezels. Wie gezond wil eten moet minimaal 40% en maximaal 70% van zijn dagelijkse energiebehoefte uit deze voedingsstof halen.
De functies van koolhydraten
Voor het lichaam zijn koolhydraten in de eerste plaats een belangrijke leverancier van energie. Het is een brandstof voor ons lichaam, die wordt gebruikt om bijvoorbeeld te bewegen, praten en om onze organen te laten werken. De hersenen kunnen zelfs niet zonder glucose, wat een soort koolhydraat is. Voor het uitvoeren van korte inspanningen zijn ze belangrijk, want het lichaam slaat ze op als direct beschikbare energiebron voor inspanningen met een hoge intensiteit. Ook voor langdurige inspanningen is een goede koolhydraatinname van belang om de energievoorraad op peil te houden.
Waar zitten ze van nature in?
Koolhydraten komen van nature voor in de vorm van suikers die je vindt in fruit, fruitsap en sommige groenten zoals kool en pompoen. Uit suikerbieten wordt bijvoorbeeld kristalsuiker gewonnen. Dit is een belangrijk ingrediënt voor snoep, koek en andere producten met een zoete smaak. Plantaardig zetmeel vind je in granen, rijst, peulvruchten en knolgewassen zoals aardappelen. Dierlijk zetmeel (glycogeen) komt voor in (orgaan)vlees. Lactose is een suiker die je vindt in melk, moedermelk en zuivelproducten.
Effect van koolhydraten op overgewicht
De meeste koolhydraten die ons lichaam binnenkrijgt worden al snel verbruikt als brandstof. Maar wanneer je meer brandstof (calorieën) binnenkrijgt dan het lichaam nodig heeft, dan zal de overtollige energie voor een gedeelte worden opgeslagen als reserve in de vorm van lichaamsvet. Hoewel het lichaam eerst vetten zal omzetten in lichaamsvet en pas daarna koolhydraten, heeft de samenstelling van de binnengekregen macronutriënten geen effect op de eventuele vorming van overgewicht.
Gezonde en ongezonde koolhydraten
- Gezonde koolhydraatrijke voeding
Koolhydraten bestaan in gezonde en minder gezonde vorm. Het beste kun je producten eten en drinken waarvan is aangetoond dat ze gezondheidswinst leveren of andere goede voedingsstoffen bevatten. Goede bronnen zijn bijvoorbeeld volkoren graanproducten zoals volkorenbrood en volkoren pasta, aardappels, peulvruchten, groente en fruit. - Ongezonde koolhydraatrijke voeding
Voeding met minder gezonde koolhydraten zijn vooral producten waarin kristalsuiker is verwerkt. Het wordt gebruikt om eten en drinken zoeter te maken en het zit in de meeste frisdranken, vruchtensappen, snoep, gebak en koek. Dit soort koolhydraatrijke producten zijn arm aan voedingsstoffen en je kunt er beter niet te veel van nemen.
